نجات اقتصاد ایران | نقش تجارت مردمی

اقتصاد ایران برای خروج از بحران‌های فعلی، به ورود مستمر و پایدار ارز نیاز مبرم دارد. تاریخچه اقتصادی جهان ثابت کرده است که راه حل این مشکل، نه در اتکای به درآمدهای نفتی یا پرداخت یارانه، بلکه در تقویت قدرت تولید و صادرات توسط مردم است. مدلی که در آن:

• تولیدکنندگان کوچک و متوسط (SME) با صادرات، درآمد ارزی کسب می‌کنند.
• ارز به صورت رسمی و پایدار وارد چرخه اقتصاد کشور می‌شود.
• اقتصاد داخلی فرصت تنفس و رشد پیدا می‌کند.

این مدل دقیقاً همان مسیری است که منجر به معجزه اقتصادی در کشورهایی مانند چین و کره جنوبی شد و امروز به عنوان نمونه‌های موفق اقتصاد صادرات‌محور شناخته می‌شوند.

نقش SME ها در اقتصاد جهانی: آمار و ارقام معتبر از چین و کره

بررسی آمارهای بین‌المللی به وضوح نقش بی‌بدیل بنگاه‌های کوچک و متوسط را در پیشبرد اقتصاد کشورها نشان می‌دهد.

الگوی موفق چین: قدرت گیری از دل SME ها

• بیش از ۵۰٪ از درآمدهای مالیاتی و ۶۰٪ از تولید ناخالص داخلی (GDP) چین توسط SME ها تأمین می‌شود (منبع: eusmecentre.org.cn).
• این بنگاه‌ها مسئول ایجاد ۷۰٪ از مشاغل و همچنین ۷۰٪ از نوآوری‌های اقتصادی در چین هستند.
• سهم SME ها در صادرات چین: بیش از ۶۴٪ در سال ۲۰۰۷ و حدود ۵۳٪ در سال ۲۰۱۵ (منبع: ScienceDirect).

الگوی موفق کره جنوبی: توسعه پایدار بر بستر SME ها

• در کره جنوبی، ۹۹.۹٪ از کل کسب‌وکارها را SME ها تشکیل می‌دهند که ۸۱٪ از نیروی کار کشور را استخدام می‌کنند (منبع: Wikipedia).
• گزارش‌ها نشان می‌دهد SME های کرهای ۱۷٪ از صادرات کشور را تنها در سه‌ماهه اول سال ۲۰۲۵ تشکیل داده‌اند (منبع: Tech in Asia).
• به طور کلی، این بنگاه‌ها حدود ۴۰٪ از صادرات کره جنوبی را پوشش داده و عنصری حیاتی در رشد اقتصادی این کشور محسوب می‌شوند.

🔺 نتیجه گیری کلیدی: این آمار ثابت می‌کند که یک اقتصاد قدرتمند و مقاوم، نه توسط دولت، بلکه زمانی شکل می‌گیرد که مردم و SME ها پای کار تجارت و صادرات بیایند.

چرا SME ها موتور محرک اصلی رشد اقتصاد ایران خواهند بود؟ (بررسی فنی)

۱. تکثیر مشاغل و اشتغال‌زایی: SME ها با فعال کردن نیروی کار محلی، نه تنها به ایجاد شغل کمک می‌کنند، بلکه با جلوگیری از مهاجرت نیروهای نخبه، زمینه مهاجرت معکوس و احیای اقتصاد مناطق محروم را فراهم می‌آورند.

۲. واردات ارز رسمی به جای ارز نفتی: توسعه صادرات غیرنفتی توسط SME ها منجر به ایجاد تراز تجاری مثبت می‌شود و ایران را برای همیشه از دلار نفتی و وابستگی به آن رها می‌کند.

۳. نوآوری و انعطاف‌پذیری بالا: SME ها به دلیل ساختار چابک خود، توانایی بالایی در تطبیق با نیازهای بازار جهانی و ایجاد تغییرات کیفی در محصولات دارند تا رقابت‌پذیر شوند.

۴. تقویت برند ملی (Made in Iran): زمانی که هزاران کسب‌وکار کوچک ایرانی محصولات خود را به جهان عرضه کنند، به تدریج برند “ساخت ایران” (Made in Iran) در بازارهای جهانی ساخته شده و اعتماد جهانی را جلب می‌کند.

راهکارهای عملی برای پیاده‌سازی مدل چین و کره در ایران

برای تحقق این نقشه راه، همکاری دولت، بخش خصوصی و مردم ضروری است.

راهکار اول: آموزش و حمایت نهادی از مردم

• برگزاری دوره‌های آموزشی تخصصی صادرات توسط دولت در همکاری با بخش خصوصی.
• ارائه تسهیلات مالی کم‌بهره و هدفمند ویژه تولیدکنندگان خرد و متوسط برای ورود به عرصه صادرات.

راهکار دوم: ایجاد شبکه‌های تجارت مردمی

• طراحی و توسعه پلتفرم‌ها و اپلیکیشن‌های دیجیتال (مانند تجارتخانه آراد) برای معرفی و فروش مستقیم محصولات تولیدکنندگان ایرانی به خریداران خارجی.
• ایجاد سیستم هوشمند تامین سفارشات خارجی بر اساس بازاریابی جمعی.

راهکار سوم: هدایت فنی صادرات

• استفاده از شبکه‌های مردمی و فضای مجازی برای انتقال دانش فنی مرتبط با گمرک، استانداردهای بین‌المللی، بسته‌بندی، بازارسازی و آموزش زبان خارجی.

راهکار چهارم: تسهیل دسترسی به بازارهای بین‌المللی

• حمایت از حضور تولیدکنندگان کوچک در نمایشگاه‌های بین‌المللی (هم به صورت فیزیکی و هم مجازی).
• تسهیل ارتباط مستقیم تولیدکنندگان با خریداران خارجی از طریق مردمی‌سازی فرآیند صادرات.

یک مثال واقعی: معجزه اقتصادی کره جنوبی چگونه رخ داد؟

در دهه ۱۹۶۰، کره جنوبی با درآمد سرانه تنها ۶۷ دلار، یکی از فقیرترین کشورهای جهان بود. امروز این کشور با درآمد سرانه بیش از ۳۲,۰۰۰ دلار (منبع: Korean Cultural Center New York) به یک غول اقتصادی تبدیل شده است. این رشد خارق‌العاده مرهون سه عامل کلیدی بود:

1. تمرکز بر توسعه SME ها و تعاونی‌های صادراتی مردمی.
2. سرمایه‌گذاری و توسعه صنایع پیشرو مانند خودرو، کشتی‌سازی و قطعات الکترونیک توسط همین بنگاه‌ها.
3. ایجاد یک شبکه مردمی قدرتمند که به طور کامل به زنجیره صادرات متصل شد.

چین نیز با تکیه بر بیش از ۵۲ میلیون SME (آمار ۲۰۲۰) توانست به رشد اقتصادی پایدار دست یابد و به بزرگ‌ترین صادرکننده کالاهای تکنولوژیک جهان تبدیل شود.

نجات اقتصاد ایران در گرو توانمندسازی مردم است

اقتصاد ایران امروز در یک دو راهی تاریخی قرار دارد:

• راه اول: ادامه اتکا به نفت و منابع تمام‌شدنی.
• راه دوم: اعتماد به مردم، تولید و صادرات SME ها.

اگر دولت و بخش خصوصی با ایجاد بسترهای لازم (آموزش، تسهیلات، شبکه‌سازی و حمایت حقوقی) مسیر را هموار کنند، می‌توان به آینده‌ای روشن امیدوار بود؛ آینده‌ای که در آن:

• ارز پایدار وارد کشور می‌شود.
• اشتغال گسترده ایجاد می‌گردد.
• نوآوری و کارآفرینی شکوفا می‌شود.
• برندهای ایرانی در بازارهای جهانی می‌درخشند.

نجات اقتصاد ایران نه در زیرزمین نفت، بلکه در کارگاه‌های کوچک و استارتاپ‌های مردمی نهفته است.